De liederen uit Valerius’ Nederlandtsche Gedenck-Clanck | Dr. K. Ph. Bernet Kempers met aanteekeningen van Dr. C. M. Lelij | 1941 | Uitgever: W.L. & J. Brusse’s Uitgeversmaatschappij N.V. |

De liederen uit Valerius’ Nederlandtsche Gedenck-Clanck | Dr. K. Ph. Bernet Kempers met aanteekeningen van Dr. C. M. Lelij | 1941 | Uitgever: W.L. & J. Brusse’s Uitgeversmaatschappij N.V. |Woede, wanhoop en overwinningLiederen waren vroeger nog veel belangrijker dan nu. Je hoefde niet te kunnen lezen om ze mee te zingen, ze werden gemakkelijk onthouden en verspreid. Ze konden stemming en sfeer overdragen, verhalen vertellen, nieuws brengen en propaganda maken. De 76 liederen in de†Nederlandtsche Gedenck-clanck†(ëKlanken ter herinnering aan belangrijke Nederlandse gebeurtenissení, 1626) van Adriaen Valerius deden dat allemaal. Ze waren geschreven op bekende melodieÎn en vertelden over de wisselende omstandigheden van woede, wanhoop en overwinningsroes in de vrijheidsoorlog die sinds 1568 tegen Spanje gevoerd werd. Ze maakten propaganda voor de Nederlandse, vooral de calvinistische, zaak.Het boek werd samengesteld door Adriaen Valerius, een notaris uit het Zeeuwse Veere. Hij had al meegewerkt aan een Zeeuwse dichtbundel,†Zeevsche Nagetgael†(1623) en was lid van de plaatselijke rederijkerskamer†De Witte Lelie en Blauwe Acolye, die ook wel†Missus Scholieren†genoemd werd. Valerius maakte met verslagen en verhalen over de oorlog een chronologisch overzicht en schreef de liederen als verbinding tussen prozastukken. Hij stierf in 1625, voordat hij zijn werk kon uitgeven; zijn zoon bezorgde het boek een jaar later. Dat was een vrij duur boek met een gevarieerde lay-out, afbeeldingen, prenten en muzieknotatie bij de liederen. Het was duidelijk bedoeld voor een publiek dat wel wat wilde betalen voor de geschiedenis van de Nederlanden en dat de Opstand bleef steunen. De Spanjaarden hadden na 1621 een paar keer laten zien dat ze nog sterk waren; een steuntje in de rug van de Oranje-aanhang was dus welkom. Je kon bijvoorbeeld moed putten uit verwijzingen naar het doorzettingsvermogen van de geuzen, die van het begin af aan de harde kern van het leger van Willem van Oranje hadden gevormd.